Istnieje wiele podziałów i kryteriów niepłodności. Najczęściej rozróżnia się:
- niepłodność pierwotną – gdy kobieta nigdy nie była w ciąży
- niepłodność wtórną – gdy kobieta była już w ciąży zakończonej porodem lub poronieniem (naturalnym lub sztucznym) i nie może ponownie zajść w ciążę
- niemożność donoszenia ciąży – kobieta nie ma kłopotów z zajściem w ciążę, ale kończy się ona poronieniem lub porodem przedwczesnym
- niepłodność czynnościowa – przy prawidłowym stanie anatomicznym narządów płciowych, przyczyną są zaburzenia w fizjologii procesów rozrodczych , np. zaburzenia owulacji
- Niepłodność mechaniczna – przyczyną zaburzeń są zmiany w budowie narządów rodnych np. zmiany rozwojowe, zmiany pozapalne, zrosty itp.
- niepłodność męska – problem niepłodności dotyczy jedynie mężczyzny
- niepłodność żeńska – niepłodność dotyczy jedynie kobiety
- niepłodność małżeńska – oboje partnerzy mają zaburzenia płodności
- niepłodność idiopatyczna – gdy mimo wykonanych badań diagnostycznych nie udaje się ustalić przyczyny (około 10% przypadków)
Wśród par, które zgłaszają się do lekarza, przyczyna niepłodności występuje w około 50% przypadków u kobiet i w 50% u mężczyzn, czyli pół na pół. Obala to mit, że głównie kobiety „są winne” za brak potomstwa.
Diagnostykę niepłodności należy prowadzić równocześnie u obojga partnerów, przy czym lepiej rozpocząć od badania mężczyzny, gdyż ocena prawidłowości budowy męskich narządów płciowych i struktury nasienia jest stosunkowo szybka, tania i prosta.